Права и обврски при
вработување

Мој труд.
Мои права.

Права и
обврски при
вработување

Постапката за вработување начелно опфаќа:

  • Утврдување потреба од нови работници и определување на начинот на обезбедување на потребата од нив (јавно огласување на слободните работни места);
  • Исполнување на предвидените услови за засновање работен однос;
  • Пријавување на можните кандидати за засновање работен однос и вршење избор помеѓу нив;
  • Склучување договор за вработување и стапување на работникот на работа.

Потребата од нови работници работодавачот може да ја обезбеди на еден од следните начини:

1.Со огласување јавен оглас во дневниот печат на товар на работодавачот или во други средства за јавно информирање;

2.Со објавување во службата надлежна за посредување при вработување, без наплата во согласност со закон;

3.Со посредување на службата надлежна за посредување при вработување преку упатување лица за вработување од евиденцијата на невработените лица и

4.Преку агенција за посредување при вработување со наплата од работодавачот во согласност со закон.

Првиот и четвртиот начин на обезбедување на потребата од нови работници предвидуваат трошоци на страната на работодавачот, додека, пак, вториот и третиот начин директно ја инволвираат Агенцијата за вработување на Република Северна Македонија и тие се бесплатни за работодавачот.

Работен однос може да заснова секое лице што исполнува одредени услови што претставуваат правни претпоставки на способноста да се заснова тој однос.

Условите што едно лице треба да ги исполни за да може да заснова работен однос може да бидат општи и посебни.

  • Општите услови за засновање работен однос се: најниска возрасна граница за вработување и општа здравствена способност.
  • Посебните услови опфаќаат барања во поглед на знаењето, во поглед на својствата на работникот и во поглед на односот на лицето со државата.

Постапката за вработување продолжува со пријавување на лицата што ги исполнуваат бараните услови за да засноваат конкретен работен однос.

Во фазата на пријавување на можните кандидати за вработување, Законот за работните односи наметнува определени обврски и права за двете страни, односно за работниците (кандидатите за вработување) и работодавачите.

Обврски и права на кандидатите за вработување:

  • Обврска да му достават на работодавачот докази за исполнување на условите за вршење на работата;
  • Обврска да го известат работодавачот за сите ним познати факти, болести или други околности што се значајни за работниот однос;
  • Право да не одговараат на прашањата што не се во непосредна врска со работниот однос.

Обврски и права на работодавачите:

  • Работодавачот не смее да бара податоци за семејниот, односно брачниот статус и планирањето на семејството, односно доставување други исправи и докази што не се во непосредна врска со работниот однос;
  • Работодавачот не смее да бара тест за бременост или потврда за таков тест при склучување договор за вработување со работничката;
  • Работодавачот не смее да го условува склучувањето на договорот за вработување со потпишување спогодба во врска со престанок на работниот однос;
  • Работодавачот е должен да ги извести бремените работнички, работничките што неодамна се породиле или дојат за опасностите што произлегуваат од работата при склучувањето на договорот за вработување;
  • Работодавачот мора, пред склучувањето на договорот за вработување, да го запознае кандидатот со работата, условите на работа, како и со правата од работниот однос за конкретното работно место;
  • Работодавачот, при склучувањето на договорот за вработување, може да го провери знаењето, односно способноста на кандидатот за вршење на работата за која се склучува договорот за вработување;
  • Работодавачот има право на слободно одлучување со кој кандидат што ги исполнува условите за вршење на работата, почитувајќи ги законските забрани, ќе склучи договор за вработување.

Откако ќе направи избор меѓу пријавените кандидати, работодавачот склучува договор за вработување со избраниот работник. Во договорот за вработување задолжително се утврдува датумот на стапување на работа.

Работникот не може да стапи на работа пред да се склучи договорот за вработување и пред работодавачот да го пријави во задолжителното социјално осигурување.

Share

Кампањата работнички права ја реализира
Економско-социјалниот совет co поддршка на Зајакнување на социјалниот дијалог
Проектот го финансира Европската Унија, а го спроведува Меѓународната организација на трудот

partners1

Содржината е единствена одговорност на проектот Зајакнување на социјалниот дијалог,
и не ги одразува ставовите на Европската Унија.

Share

Кампањата работнички права ја реализира
Економско-социјалниот совет co поддршка на Зајакнување на социјалниот дијалог
Проектот го финансира Европската Унија, а го спроведува Меѓународната организација на трудот

partners1

Содржината е единствена одговорност на проектот Зајакнување на социјалниот дијалог,
и не ги одразува ставовите на Европската Унија.